Het Erfgoedhuis Kortenberg en de Cultuurdienst van Kortenberg organiseren de wandeling ‘De Mysterieze Nacht’ in het kader van de Erfgoeddag 2021 met als thema ‘De Nacht’.
Dr. Hist. Henri Vannoppen verzamelde de verhalen van spoken, geesten en heksen. Rudi Biron maakte van deze verhalen teksten met dialogen, dus een soort toneel. De Komediespelers spraken deze luisterverhalen in het dialect in.
Men vertrekt aan het Erfgoedhuis Kortenberg en wandelt naar de Sint-Amanduskerk van Erps met het verhaal van het duivelspact van de molenaar van Everberg. Aan het Erfgoedhuis Kortenberg komen de verhalen van de ‘framassons’ aan bod en de indeling van de geesten. Bij de oude pastorie van Erps vertelt men het verhaal van ‘De Man met het witte hemd en de fakkel, een luchtgeest’. Men volgt het Paddestraatje en aan Ter Camme komen de ‘Klabottermannetjes of aardgeesten aan de beurt. Aan de Sporthal van Erps in de Oude baan wordt ‘Lodder met zijn Keet, een plaaggeest, die mensen misleidt opgeroepen. Zo komen we aan de kasteelsite van Ter Brugge. Aan de Kapel van O.-L.-Vrouw van Bijstand wordt Sint-Antonius opgeroepen, die Lodder met zijn Keet, een luchtgeest, te Meerbeek verslaat. Aan het Hof ter Netelen of het pachthof Pelgrims in de Oude Baan roept men de Mare, een plaaggeest in De Zwaan en in De Koning van Spanje te Schoonaarde, op. Bij het kasteel Hof ter Brugge komen de duivel, de Bokkenrijders, de Toverenberg en het Duivelsbos in Meerbeek aan bod. Bij de Wiesbeek leren we hoe ‘De Zwarte Madame als watergeest de Molenbeek tussen Nederokkerzeel en Erps-Kwerps controleerde, een echt Lorelei-verhaal. Aan het kerkhof van Erps-Kwerps op de Nederokkerzeelsesteenweg leren we ‘Het Stallicht van het kerkhof van Everberg, een vuur-en luchtgeest’ kennen. Aan de Kapel van het Heilig Hart van Jezus recht over de Oude Baan heeft men het over ‘De Spoken van het Paardenbos, echte luchtgeesten’. Aan het Van Hammehuis in de Peperstraat zien we de kwade hand en de heks van Meerbeek opdagen. Aan het oud-gemeentehuis van Erps-Kwerps wordt Josyne Van Vlasselaer uit Kampenhout, de stammoeder van de componist Lodewijk Van Beethoven, als heks levend verbrand. Dat gebeurde in 1595 en zo komen we terug aan ons vetrekpunt het Erfgoedhuis Kortenberg.
Zin om op pad te gaan alleen of in je eigen bubbel? Volg onderstaande aanwijzingen:
Stap 1: Download gratis de ErfgoedApp in de Google Play Store of de App Store
Stap 2: Download de route 'Spookverhalen van Kortenberg'
Stap 3: Ga naar de kaart en begin te wandelen. Op verschillende locaties heb je QR-codes en krijg je een melding op je app en kan je de spookverhalen beluisteren.
Gratis en doorlopend tiendaags evenement van vrijdag 23 april 2021 tot zondag 2 mei 2021
Vertrek en aankomst: Erfgoedhuis, Dorpsplein 16, Erps-Kwerps
Meer info: cultuur@kortenberg.be of 02 755 30 70
__________________________________________________________________________________________________________________________
Van woensdag 30 juni tot dinsdag 31 augustus 2021 loopt de herinneringsroute in het R.V.T. van de gang van het kapsalon tot in de tuin. Met voorwerpen en foto’s wil men herinneringen ophalen aan vroeger. Het Erfgoedhuis Kortenberg zorgde voor foto’s rond de volgende thema’s
1. Wassen bij de familie De Coninck in de Paddestraat te Erps
2. Wassen in het H. Hart te Heverlee met machines
3. Wassen bij de familie Salu te Schoonaarde-Erps met was mand en bassin
4. Houten wasmachine: prijs 900 fr.
5. Os trok de koets te Tildonk
6. De oogst met het koegespan bij Henri Janssens (Kerserlarestraat Erps-Kwerps)
7. Koegespan te Meerbeek bij Jozef Vrebos op de Gansheide
8. Petrus Janssens met pik en pikhaak te Erps-Kwerps
9. Papierfabriek van Zaventem voor W.O. I met paard en kar
10. De aardappeloogst bij de familie Van Dyck in Erps in 1941
11. Gaslantarens in Brussel in de Belle Epoque
12. Lampe belge (hangende petroleumlamp) te Scherpenheuvel
13. Kaars-olielamp-petroleumlamp
14. Snotneus of olielamp
15 Stallantarens en carburelamp
16. Zagers van planken of berdzagers in de 18de eeuw
2. Het Erfgoedhuis Kortenberg werkt mee aan de expo ‘De geschiedenis van de Zusters van Barmhartigheid Jezus te Kortenberg (1850-2021)
De laatste Zusters hebben in december 2020 het UPZ Kortenberg verlaten. In de maand oktober 2021 worden de laatste zusters gevierd en heeft er een grote expo plaats in het klooster van de zusters rond hun 170 jaar verblijf in Erps-Kwerps en later in Kortenberg. Het Erfgoedhuis Kortenberg en het UPZ werken de expo en de brochure uit.
Hierbij de thema’s, die aan bod komen:
Affiche 1.Ontstaan en uitbreiding
Affiche 2.Kortenberg: pensionaat en ‘krankzinnigengesticht’
Affiches 3/4/5. Gebouwen
Affiche 6. Kapel en geestelijke leiding (aalmoezeniers)
Affiche 7. Zusters
Affiche 8. Plaatselijke oversten
Affiche 9. Kledij … van lang naar kort
Affiche 10. Patiënten
Affiche 11. Medische leiding
Affiche 12. Hulde aan de vier laatste zusters
Deel II Ziekenhuis en gemeenten Erps-Kwerps en Kortenberg
Affiche13: Isolement, maar toch de Onderlinge bijstand Sint-Jozef te Kortenberg
Affiche 14: Het St.-Jozefgesticht, een kalme burcht naast het brandend dorp Kortenberg in 1914
Affiche 15: Het leven zoals het was
Affiche 16: De afscheidingsbeweging van de Negenhoek… of de strijd rond één principe: niet bij Erps-Kwerps maar wel bij Kortenberg had ook gevolgen voor Sint-Jozef
3. Monumentendag en opening van Berkenhof op 12 september 2021
Het nieuwe Berkenhof is er en de Monumentendag zal ook rond dit gebouw draaien. 4 gebouwen zijn hiervoor belangrijk: het nieuwe Berkenhof, de oude pastorie, De Vierwegenscheden en
de O.-L.-Vrouwekerk. De Dienst Cultuur en het Erfgoedhuis Kortenberg werken in dat kader de expo “ Het Berkenhof op de Heurk, de bakermat van het sociaal, cultureel en verenigingsleven in Kortenberg” uit.
Het ontmoetingscentrum Berkenhof ligt op de hoek van de Kloosterstraat en de Beekstraat. Het was oorspronkelijk een weidegebied bij de Aderbeek in het landelijk Kortenberg. Berkenhof ligt op de Heurk, een site die langzamerhand evolueerde tot het centrum van de gemeenschap door de verschuiving eerst van de pastorie en later van de kerk. De Kloosterstraat dankt haar naam aan het klooster dat ook aan de basis lag van een school en een patronaat. Rond de herbergen in de Kloosterstraat, rond het patronaat en rond de parochiezaal, die evolueerde tot een modern cultuurcentrum ontstond een uitgebreid sociaal, cultureel en verenigingsleven.
De expo omvat 4 afdelingen:
1. Het Berkenhof gelegen bij de Aderbeek in een landelijke omgeving
2. Een nieuwe kerk op de Heurck
3. Een Klooster, een school, een patronaat en een Parochielokaal in de Kloosterstraat
4. Cultureel Leven rond Berkenhof
Het 2 de weekend van september 2021 werkt het Erfgoedhuis Kortenberg mee aan de expo van de kerkraad van Erps in de kerk van Erps.
Het Erfgoedhuis Kortenberg zorgt voor:
- gegevens rond het oudste document van Erps, de oorkonde van 1125
- het boek van Daniël Godts en de figuur van Daniël Godts in de 18de eeuw
- het Broederschapsboek van de H. Barbara uit 1709 met de mooie adellijke wapenschilden
- oude liturgische boeken uit het archief van Erps
Een foto uit Nossegem op de grens met Kortenberg uit mei 1940
Even deze Britse foto bekijken. Leonard Arthur Puttnam (1907-1981) maakt aan het begin van WOII als fotograaf van het War Office deel uit van het Britse expeditieleger (British Expeditionary Force, kortweg BEF ). Wanneer Duitse troepen op 10 mei 1940 België binnenvallen, trekt de BEF naar Leuven en Waver om er de KWlinie te bezetten, in een (vergeefse) poging om samen met Belgische en Franse legers de Duitse opmars te stoppen. Langs de steenweg van Brussel naar Leuven, tussen het kruispunt met de Walenstraat ( Kortenberg ) en het kruispunt met de Guldendelle ( Nossegem), maakt Puttnam deze foto: terwijl de Britse militairen richting het front marcheren, sjokt een onophoudelijke stroom vluchtelingen de andere kant op, weg van het naderende oorlogsgeweld.
Wie heeft er nog foto’s van de vlucht in 1940?
De vlucht met 300 krankzinnigen in 1940
Om een eventuele Duitse inval tegen te gaan werd de K.-W-lijn of de lijn Koningshooikt –Waver gebouwd. Drie legers moesten deze lijn verdedigen in 1940: het Belgisch leger van Koningshooikt (bij Lier) tot Leuven, het Engels leger van Leuven tot Waver en dat was de zone waarin Erps-Kwerps, Kortenberg, Everberg en Meerbeek lagen, en het Franse leger van Waver tot Namen. De Engelse bevelhebber Generaal Montgomery had in de meidagen van 1940 zijn hoofdkwartier in het kasteeldomein van Prins de Merode te Everberg. Het Engels leger bereidde de Slag van Leuven voor en gaf het bevel om de 4 gemeenten van Kortenberg binnen de 24 uur te verlaten omwille van de dreigende slag bij Leuven. Ondertussen bombardeerde het Duitse leger Kortenberg . Ze hadden het gemunt op het munitiedepot in de Abdij van Kortenberg. Bij dit bombardement kwamen op 14 mei 1940 drie personen om: Theodoor De Cremer en zijn echtgenote Mathilde Vanhoegaerden en Leonie Coomans-Verlaet.
Er was grote paniek in Sint-Jozef. Ook de zieken van Sint-Jozef en de Zusters moesten de gemeente verlaten op Engels bevel . En dat was geen eenvoudige zaak. Samen met 300 van hun zieken vertrokken de Zusters te voet naar Brussel. Dokter Victor De Wals, eerste schepen van Kortenberg, katholiek senator en hoofgeneesheer van Sint-Jozef, had tevergeefs bij de overheid aangeklopt voor treinwagons. Met de capitulatie op 28 mei 1940 eindigde ook de gedwongen vlucht . De patiënten en de Zusters keerden spoedig terug naar Sint-Jozef . Enkele vrouwen, die tijdens de voetreis hun kans hadden gegrepen om te ontsnappen, werden gelukkig reeds na enkele dagen teruggebracht. De Slag van Leuven had niet plaats gehad.
Wie heeft er nog herinneringen aan de vlucht met 300 krankzinnigen in 1940?
In 1971 werd de Cultuur-Historische Vereniging van Erps-Kwerps als oudste heemkring van Kortenberg gesticht. Haar geschiedenis in 50 hoofdstukken vindt men in de twee eerste nummers van Curtenberg van 2021. De vereniging heeft de titel Koninklijk aangevraagd. Dr. Henri Vannoppen is reeds 50 jaar voorzitter van deze vereniging, die hij oprichtte toen hij 20 jaar oud was.
Turn en Dans Everberg bestaat 50 jaar en heeft de titel Koninklijk gekregen. In het septembernummer van Curtenberg geeft Roger Mollie de geschiedenis van deze vereniging.
In 2021 werd het Huis De Burcht naast het Wilgenhof te Meerbeek afgebroken. Dirk Vanderhulst zorgde voor de laatste foto’s .
De woning werd in 1326 voor de eerste maal vermeld. Dr. Henri Vannoppen verzorgt de geschiedenis van deze woning in het septembernummer 2021 van Curtenberg.
Maria Rütten beschrijft de zuurkoolbereiding voor het septembernummer van Curtenberg. Stap voor stap volgen we hoe vroeger ambachtelijk zuurkool op het platteland gemaakt werd.
Na de geschiedenis van de Negenhoek wordt nu de geschiedenis van de Kapellestraat in Kortenberg voorbereid. Huis na huis proberen we doorheen de geschiedenis te volgen.
Heel wat huizen zijn ondertussen appartementsgebouwen en bel-étages geworden.
Organisatie: Heemkunde Vlaams-Brabant, Erfgoedhuis Kortenberg en Kerkraad Meerbeek .
Het bezoek verloopt als volgt:
1. De Sint-Antoniuskerk met de romaanse 13de eeuwse toren, de romaanse doopvont uit de 12de eeuw, de glasramen van Edward Steyaert, het schilderij ‘De Emmaüsgangers’ van Pieter-Jozef Verhaghen, het 16de eeuws beeld van Sint-Anna ten Drieën en de grafsteen Christyn van de Baronnen van Meerbeek.
2. Het kerkhof met een traditioneel deel rond de kerk en een nieuw kerkhof in de diepte met het Vredesmonument van 1990
3. Het monument De Papboer, het symbool van Meerbeek , ingehuldigd in 2018 voor de pastorie
4. De pastorie, een 18de eeuw gebouw met de trap van Kardinaal Thomas d’Alsace de Bossu, een geschenk van de abdij van Affligem.
Na de rondleiding is er de gelegenheid om een Meerbeek streekbier of wat anders te proeven in de pastorietuin.
- de expo loopt van 24 september tot 23 oktober 2021 alle dagen van 14u tot 16u
- plaats : klooster van Sint-Jozef (laatste van de witte gebouwen richting Kortenberg
De drie laatste Zusters van Barmhartigheid Jezus hebben het UPZ-Kortenberg verlaten. Zij worden speciaal geëerd met een expo ‘170 jaar Zusters van Barmhartigheid Kortenberg’, gratis toegankelijk voor het publiek van 24 setember 2021 tot 23 oktober 2021 elke dag telkens van 14 u tot 16 u. De expo wordt georganiseerd door het Erfgoedhuis Kortenberg, het U.P.Z. en de Zusters van Barmhartigheid Jezus.
Het Erfgoedhuis Kortenberg zorgt voor een geleid bezoek op zaterdag 16 oktober 2021 om 14u met Dr. Henri Vannoppen als gids. Samenkomst om 14 u aan het Klooster van het U.P.C. Kortenberg( de laatste witte gebouwen in de richting van Kortenbrg-centrum).
De expo van de Congregatie van de Zusters van de Barmhartigheid Jezus te Kortenberg (1850-2021) omvat 2 delen:
Deel1: De Congregatie en het ziekenhuis: de stichting van de congregatie te Brugge, de uitbreiding, Kortenberg van pensionaat naar krankzinnigengesticht, de gebouwen, de kapel,
de aalmoezeniers, de zusters en hun werk, de plaatselijke oversten, de patiënten en de medische leiding
Deel 2:Het Ziekenhuis en de gemeenten Erps-Kwerps en Kortenberg: isolement, onderlinge bijstand Sint-Jozef, Sint-Jozef in 1914 gelegen naast een Duits legerkamp,
het leven zoals het was (het vervoer, de begrafenissen, de vlucht op Engels bevel in 1940), de afscheiding van Erps-Kwerps in 1955 door de Negenhoekkwestie
Gratis maar aanmelding bij voorzitter Dr. Henri Vannoppen
13. Monumentendag en opening van Berkenhof op 12 september 2021
De expo omvat 4 afdelingen:
1. Het Berkenhof gelegen bij de Aderbeek in een landelijke omgeving
2. Een nieuwe kerk op de Heurck
3. Een Klooster, een school, een patronaat en een Parochielokaal in de Kloosterstraat
4. Cultureel Leven rond Berkenhof